Kenali tokoh ulama' kite..
SYED ABDUL RAHMAN (TOKKU PALOH)
PROFIL****
Nama sebenar = Sayyid Abdul Rahman Al-Idrus.
Pangkat = Qutubul Ghaus (tiap 100 tahun seorang)(sumber dari guru)
Asal = Kampung Cabang Tiga, Kuala Terengganu, Terengganu.
Tahun lahir = 1817
Tahun wafat = 1917 (usia 100 tahun)
Sumbangan = Ulama besar Terengganu pada abad ke-19.
Penasihat utama Sultan Zainal Abidin III semarakkan semangat jihad
Datuk Bahaman, Tok Gajah, Mat Kilau tentang penjajah British di Pahang.
ULAMA Besar Terengganu pada abad ke-19, Sayyid Abdul Rahman Al-Idrus
atau Tokku Paloh Idrus, turut dikenali sebagai wali Allah yang penuh
keramat serta sangat ditakuti penjajah. Diceritakan pada suatu ketika,
British cuba berunding dengan Sultan Terengganu iaitu Sultan Zainal
Abidin III supaya membenarkan mereka menduduki kawasan Bukit Besar
tetapi baginda menyuruh penjajah itu menemui Tokku Paloh.
Baginda
menyebut, “Terengganu ini ada tuannya, hendaklah berunding dengan
tuannya terlebih dulu,” yang mungkin bermaksud bahawa Tokku Paloh adalah
orang yang lebih berhak memutuskan permintaan berkenaan. Mendengar
jawapan Sultan Terengganu itu, sepasukan pegawai British kemudian
bergerak ke rumah ulama itu untuk berunding. Tokku Paloh mengatakan
bahawa mereka boleh ‘mengambil’ Bukit Besar dengan syarat bukit itu
dibawa balik ke negeri mereka.
“Kalau untuk mencampuri urusan
pentadbiran kami, saya menolak walau atas alasan apa sekalipun tapi
kalau hendak tanah, silakan. Isikan ke dalam armada tuan sebanyak mana
yang pihak British mahu, ambillah tanah,” demikianlah jawapan ulama
besar itu. Mendengar jawapan sindiran ulama itu, British berasa sakit
hati dan cuba menunjukkan kemarahan mereka dengan bangun daripada kerusi
yang diduduki. Akan tetapi, dengan izin Allah, secara tiba-tiba kerusi
yang diduduki penjajah melekat di punggung mereka.
Lalu Tokku
Paloh menyindir, “Bukan Bukit Besar saja yang kamu mahu ambil, tapi
kerusi saya pun kamu mahu ambil juga?” sekali gus menyebabkan British
beredar dengan perasaan malu. Selepas peristiwa itu, British cuba
berunding untuk kali kedua dan proses itu diadakan di atas kapal perang
mereka yang besar. Ia bertujuan untuk mengugut ulama itu secara
psikologi kononnya British memiliki angkatan perang yang besar dan mampu
menyerang Terengganu jika hasrat mereka menduduki negeri itu dihalang.
Mereka menjemput Tokku Paloh ke kapal berkenaan tetapi ulama itu
mengatakan bahawa kapal perang besar itu tak mampu bertahan jika beliau
naik. Pihak British kemudian ketawa mengejek sebaik mendengar kata Tokku
Paloh. Ulama itu kemudian naik ke kapal berkenaan dan dengan izin Allah
juga, setiap kali Tokku Paloh menyengetkan serbannya ke kanan atau ke
kiri, maka kapal besar itu turut senget. Keadaan itu mencemaskan pihak
British sehingga mereka membatalkan rundingan itu serta merta.
Pada masa yang lain pula, penjajah itu cuba menghampiri perairan
Terengganu tetapi mereka mula ketakutan sebaik melihat negeri itu dijaga
pahlawan Melayu yang siap bersenjata sejauh mata memandang. Keadaan itu
menyebabkan mereka takut menjajah Terengganu selagi Tokku Paloh masih
hidup. Demikianlah antara beberapa kisah Tokku Paloh, seorang ulama
besar yang berjaya menyekat penjajahan British pada peringkat awal di
Terengganu.
Selain menjadi guru kepada Sultan Zainal Abidin III
dan Haji Abdul Rahman Limbong iaitu pejuang penentang penjajah di
Terengganu, ulama itu turut bertanggungjawab menyemarakkan semangat
jihad di kalangan pejuang menentang penjajah di Pahang iaitu Datuk
Bahaman, Tok Gajah dan Mat Kilau. Peristiwa itu berlaku apabila pasukan
pimpinan Datuk Bahaman, Tok Gajah dan Mat Kilau hampir-hampir menyerah
diri selepas mengalami tekanan dan serangan berterusan daripada tentera
penjajah pimpinan Residen British, Hugh Clifford.
Keadaan
tersepit itu menyebabkan mereka berlindung di hutan Terengganu dan
menghubungi Tokku Paloh pada Mei 1894. Sebaik bertemu dengan ulama itu,
mereka diberi perlindungan dan diajar ilmu untuk menentang musuh. Hasil
perguruan singkat dengan ulama itu menyebabkan semangat kumpulan pejuang
terbabit kembali membara dan mereka terus tekad melancarkan jihad
menentang penjajah British di Pahang.
Walaupun dikenali sebagai
ulama, Tokku Paloh turut membabitkan diri dalam bidang pentadbiran dan
diplomatik di Terengganu apabila dilantik menjadi Ahli Majlis Mesyuarat
Negeri Terengganu selain penasihat utama Sultan dalam pelbagai hal.
Malah, ketegasan dan kepintarannya dalam hal ehwal diplomatik
menyebabkan ulama itu sering diberi peluang mewakili Sultan untuk
berunding dengan British hingga penjajah itu gagal menawan Terengganu.
Tokku Paloh dilahirkan pada 1817 di Kampung Cabang Tiga, Kuala
Terengganu. Ulama itu mendapat pendidikan awal daripada bapanya sendiri
iaitu Saiyid Muhammad al-Aidrus atau dikenali Tokku Tuan Besar, selain
beberapa ulama tempatan sebelum berhijrah ke Makkah untuk mendalami ilmu
agama dan menimba pengalaman. Sekembalinya dari Makkah selepas
kira-kira 10 tahun menuntut ilmu di sana, Tokku Paloh terus mengajar di
masjid peninggalan ayahnya di Kampung Cabang Tiga, Terengganu sebelum
membabitkan diri dalam bidang pentadbiran negeri.
Tokku Paloh
memiliki banyak ilmu dalam bidang kerohanian terutama ilmu tasawauf dan
sufi. Beliau juga menjadi khalifah kepada Tareqat Naqsyabandiah dan
turut mengamal serta mengembangkan amalan Syahadat Tokku iaitu satu
amalan yang disusun oleh bapanya. Kepercayaan Sultan Terengganu terhadap
dirinya menyebabkan Tokku Paloh diamanahkan Sultan Zainal Abidin III
untuk mentadbir kawasan Paloh selain mengawasi beberapa daerah di Hulu
Terengganu antaranya Kuala Berang hingga Cabang Tiga.
Dalam
usaha memastikan kawasan pentadbirannya terhindar daripada perbuatan
maksiat dan pelanggaran undang-undang, Tokku Paloh menubuhkan pasukan
penguat kuasanya sendiri yang dikenali sebagai Budak Raja. Pasukan Budak
Raja ditugaskan menjaga keamanan sama seperti fungsi pasukan polis pada
hari ini. Bagi memastikan keselamatan dan kebajikan masyarakat setempat
terjaga, Tokku Paloh gemar keluar pada malam hari malah pada hari
tertentu, beliau keluar dengan mengenakan kain selubung di kepala.
Tindakannya itu bertujuan membolehkan beliau meninjau kehidupan
masyarakat dan sekiranya beliau mendapati ada perkara tidak baik
berlaku, Tokku Paloh akan memerintah Budak Raja membuat tangkapan pada
keesokan hari. Ulama itu juga memiliki mahkamah sendiri di Paloh untuk
mengadili pesalah di kawasan pentadbirannya.
Usaha beliau itu
mendapat perkenan daripada pihak istana. Hubungan rapat antara Tokku
Paloh dan Sultan Zainal Abidin menyebabkan baginda menyerahkan puteranya
iaitu Tengku Sulaiman untuk dijadikan anak angkat dan murid Tokku
Paloh. Malah, seorang daripada isteri Tukku Paloh iaitu Tengku Mandak
ialah kekanda Sultan Zainal Abidin III sendiri.
Tokku Paloh
meninggal dunia pada September 1917 selepas jatuh sakit pada usia 100
tahun. Tidak lama kemudian, Sultan Zainal Abidin III mangkat pada 26
November 1918. Selepas kewafatan ulama itu, barulah British berani dan
berjaya menjajah Terengganu pada 24 Mei 1919.
No comments:
Post a Comment